
Zraszacze to bardzo ważny element systemu irygacyjnego, od jakości ich pracy zależy efektywność nawadniania trawnika. Warto wybrać takie, które charakteryzują się niezawodną pracą, łatwością wymiany dyszy i ustawienia kąta pracy.
Przeznaczenie i zasada działania zraszaczy
Zraszacz to najbardziej charakterystyczny element systemu nawadniania. Pomimo iż cała instalacja składa się wielu elementów i znajduje się na obszarze całego ogrodu, to większość z nich jest na stałe zainstalowana pod ziemią. Na widoku pozostaje sterownik, pokrywa studzienki, czujnik deszczu no i zraszacze. Te ostatnie przez większość czasu też są niemal niewidoczne, ale zmienia się to w trakcie podlewania. Tłok zraszacza wysuwa się z ziemi pod wpływem ciśnienia wody i zaczyna wyrzucać efektowne strumienie wody, które są nie do przeoczenia. Większość osób taki właśnie widok jednoznacznie kojarzy z automatycznym systemem irygacyjnym.
Głównym przeznaczeniem zraszaczy jest rozprowadzenie wody na zadanym obszarze w taki sposób, aby wszędzie dawka opadowa była mniej więcej taka sam. Dzięki temu trawnik jest odpowiednio nawodniony przy minimalnym zużyciu wody, bez kałuż i "niedolanych" miejsc. Należy jednak pamiętać, że zraszacze nie pracują w odosobnieniu. Odpowiedni rozstaw (układ) zraszaczy jest równie ważny jak ich jakość.
Podstawowe typy zraszaczy
W zależności od przeznaczenia, budowa zraszaczy może istotnie się różnić. Innym wyzwaniom muszą sprostać zraszacze nawadniające pola uprawne i szkółki, niż te na boiskach piłkarskich i ogrodach. Przyglądając się im wszystkim znajdziemy wiele podobieństw, ale także różnice. Na myśl przychodzą kryteria takie jak: zasięg, gwint przyłącza, typ "napędu" lub jego brak, wysokość, kąt pracy, itp.. W naszym sklepie zraszacze zostały podzielone na kategorie ze względu na rodzaj mechanizmu obrotu:
- statyczne (korpusy) - Najprostsze w budowie, zwykle też najtańsze. Niestety korpus sam w sobie nie jest kompletnym urządzeniem. Do pracy potrzebna jest dodatkowa dysza, to ona jest odpowiedzialna za rozprowadzenie wody. Zraszacz statyczny służy jako podstawa pod montaż dysz, odpowiada jedynie za wynurzanie i chowanie, a nie za kierowanie (obrót) strumienia wody.
- rotacyjne (turbinowe, rotory) - Konstrukcyjnie są to urządzenia zdecydowanie bardziej skomplikowane niż pierwsza kategoria. Również wymagają instalacji dyszy, ale te są zwykle w komplecie z każdym rotorem i są mniej złożone. W tym przypadku dysza kształtuje strumień wody. Obrót zraszacza jest zasilany przepływem wody, który wprawia w ruch turbinę zasilającą zębaty mechanizm obrotu.
- polowe (impaktowe, młoteczkowe) - Ich budowa na pierwszy rzut oka wydaje się dość zawiła, ale w rzeczywistości mechanizm działania jest zaskakująco prosty. Podobnie jak w poprzedniej kategorii dysza zraszaczy młoteczkowych odpowiada jedynie za formowanie strumienia. Obrót jest realizowany przez prosty mechanizm (zasilany strumieniem wylotowym). Niestety mechanizm ten ciężko zminiaturyzować, a większość zraszaczy tego typu jest zamontowana na stałe ponad ziemią.
Jak wybrać odpowiedni zraszacz
Nie ma jednego zraszacza, który sprawdzi się w każdych warunkach. Na etapie projektowania należy przeanalizować kształt i rozmiary podlewanego terenu, zbadać parametry dostępnego źródła wody i na podstawie tych informacji dobrać urządzenia, które będą najefektywniejsze.
Jeśli mamy do zagospodarowania:
- małe obszary, gdzie dystanse nie przekraczają 6 m - Powinniśmy zdecydować się na zraszacze statyczne (korpusy). Do wyboru będziemy mieli wtedy całą gamę dysz (statyczne, MP Rotator, R-Van), które sprawdzą się w takich warunkach.
- długie, wąskie (o szerokości do 2,5 m) pasy trawnika - Odpowiednie będą zraszacze statyczne (korpusy), do których dostępne są specjalne dysze pasmowe.
- obszary pośrednie w przedziale 6 m - 20 m - Wybór jest szerszy, dobrze sprawdzą się zraszacze statyczne z dyszami rotacyjnymi (MP rotator, R-Van), wszystkie zraszacze turbinowe z przyłączem 1/2'' (PGJ, SRM, 3504) i część z przyłączem 3/4'' (PGP Ultra, I-20).
- powierzchnie średnie/duże w granicach 10 m - 60 m - Najlepiej wypadną zraszacze rotacyjne z przyłączem 3/4'' (PGP Ultra, I-20, 5004, 5004 PLUS).
- duże i bardzo duże powierzchne trawiaste powyżej 50 m - Jeśli źródło wody jest wystarczająco wydajne, warto rozważyć montaż dużych zraszaczy turbinowych (I-25, I-40, 6504 Falcon, 8005).
Proponowany podział należy traktować jedynie jako wskazówkę, a nie bezwzględną zasadę. Jeśli mamy wątpliwości czy dokonaliśmy właściwego wyboru, warto zwrócić się o pomoc do firm/osób, które zajmują się tym zawodowo.
Pomijając zasięg zraszacza warto zwrócić uwagę na dodatkowe funkcje, w które może być on wyposażony. Najczęściej spotykane własności to:
- zawór zwrotny (stopowy);
- wbudowany regulator ciśnienia;
- zawór odcinający;
- dostępność opcjonalnych (specjalnych) zestawów dysz, akcesoriów lub narzędzi.